Υποχρεωτικό
Στοιχεία Υποκριτικής: Θεωρία και Πράξη
- ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
-
Τα μαθησιακά αποτελέσματα για τον φοιτητή που αξιολογείται επιτυχώς στο μάθημα, περιλαμβάνουν τα εξής επίπεδα μάθησης
1. Τη γνώση
Στο πεδίο της θεωρίας:
Αρχικά τίθεται υπό συζήτηση η έννοια της σκηνικής έκθεσης σε αντιπαράθεση με την κινηματογραφική παρουσία, καθώς και η σχέση ανάμεσα στην αναλυτική σκέψη και την λειτουργία του τυχαίου στη δουλειά του ηθοποιού στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Επίσης, ο φοιτητής/τρια κατανοεί τις διαφορές ανάμεσα στη φύση της δουλειάς του ηθοποιού στα δύο μέσα, ως προς τη χρονικότητα, τον χώρο και τη λειτουργία εκφραστικών εργαλείων όπως η φωνή, το πρόσωπο, το σώμα. Τέλος, συζητά ζητήματα που σχετίζονται με τα όρια της θεατρικής σκηνής καθώς και με την ρευστότητα των ορίων ανάμεσα στον επαγγελματία ηθοποιό και τον ηθοποιό ως κοινωνικό υποκείμενο, ως επιτελεστική παρουσία. Επίσης ο φοιτητής/τρια εισάγεται στις βασικές αρχές της υποκριτικής τέχνης μέσω συνοπτικής ανασκόπησης απόψεων σημαντικών παιδαγωγών του θεάτρου (Στανισλάβσκι, Μέγιερχολντ, Γκροτόφσκι, Μπρουκ, Όιντα, Μπάρμπα κ.α.).
Στο πεδίο της εφαρμογής:
-Αναγνωρίζει τα πάσης φύσεως ερεθίσματα που δίνονται επί σκηνής από το εξωτερικό περιβάλλον, το σκηνικό χώρο και τους συμπαίκτες, διευρύνοντας την κιναισθητική του απόκριση (kinaesthetic response).
-Προσδιορίζει και επινοεί συγκεκριμένα «σημεία αυτοσυγκέντρωσης» κατά τη διάρκεια των θεατρικών αυτοσχεδιασμών μαθαίνοντας έτσι να βρίσκεται διαρκώς εν εγρηγόρσει.
-Αναζητά την συγκεκριμένη και εστιασμένη απεύθυνση του θεατρικού λόγου και επιδιώκει τη συγκεκριμένη θεατρική δράση.
-Πειθαρχεί σε συνθήκες ομαδικής δράσης.
-Είναι σε θέση να αναγνωρίζει βασικά εργαλεία του θεατρικού αυτοσχεδιασμού.2. Την καλλιτεχνική έκφραση
-Εξασκεί συνειδητά και συστηματικά επί σκηνής τις αισθήσεις του, με στόχο την αποφυγή της σκηνικής εσωστρέφειας.
–Αφηγείται ένα απόσπασμα λογοτεχνικού κειμένου μπροστά σε ακροατήριο.
-Ερμηνεύει θεατρικά ένα τραγούδι στο πλαίσιο συγκεκριμένης σκηνικής συνθήκης.
- ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ
-
● ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
● ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
● ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΣΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ
● ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ, ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΛΟΥ
● ΑΣΚΗΣΗ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗΣ
- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
-
Το μάθημα συνδυάζει τη θεωρητική γνώση με την πρακτική εξάσκηση και έχει χαρακτήρα εισαγωγικό. Απευθύνεται σε όλους τους φοιτητές/τριες οι οποίοι επιθυμούν να παρακολουθήσουν στη συνέχεια τον κύκλο των μαθημάτων της Υποκριτικής τα οποία προσφέρονται στο 3ο και 4ο έτος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών. Αποτελεί προαπαιτούμενο μάθημα για τα μαθήματα ΥΠΟΚΡΙΤΙΚΗ Ι, ΙΙ, ΙΙΙ και IV.
Στόχοι του μαθήματος: από τη μία, η εξοικείωση των φοιτητών/τριών με βασικά θεωρητικά ζητήματα γύρω από τη φύση της δουλειάς του ηθοποιού στο θέατρο και τον κινηματογράφο και τη λειτουργία των εκφραστικών του εργαλείων.
Οι φοιτητές/τριες έρχονται σε επαφή με θεωρητικά κείμενα παιδαγωγών του θεάτρου (Στανισλάβσκι, Μέγιερχολντ, Γκροτόφσκι, Νοβαρινά, Μπρουκ, Όιντα, Βασίλιεφ κ.α.) και θεωρητικών του κινηματογράφου (Πουντόβκιν, Μπαζέν, Μπάλαζ κ.α.). Δεύτερος στόχος η βασική πρακτική εξάσκηση σε συνθήκες σκηνικής παρουσίας. Οι φοιτητές/τριες εξασκούνται στη δημιουργία συνθηκών εγρήγορσης απέναντι στα πάσης φύσεως ερεθίσματα που δίνονται από το εξωτερικό περιβάλλον, το σκηνικό χώρο και τους συμπαίκτες. Η διαρκής εγρήγορση αποτελεί τη βάση για τη δημιουργική σωματική παρουσία του ηθοποιού πάνω στη σκηνή. Μαθαίνουν επίσης, είτε μιλούν είτε κινούνται επί σκηνής, να μάθουν να είναι απολύτως συγκεκριμένοι στην απεύθυνση και στους στόχους τους. Να αναζητούν το απλό. Να επιδιώκουν σωματικά την συγκεκριμένη
«πράξη».Το μάθημα αναπτύσσεται σε 13 διδακτικές ενότητες.
1. Ο ηθοποιός στο θέατρο και τον κινηματογράφο: βασικές έννοιες Ι. Η
έκθεση, η αναλυτική
σκέψη, η σωματικότητα
και η συνθήκη του τυχαίου στη δουλειά του
ηθοποιού.
2. Ο ηθοποιός στο θέατρο και τον κινηματογράφο: βασικές έννοιες ΙΙ. Χώρος, χρονικότητα, αληθοφάνεια και σύμβαση.
3. Ο ηθοποιός στο θέατρο και τον κινηματογράφο: τα εκφραστικά μέσα: πρόσωπο, σώμα, λόγος
4. Βασικές αρχές της τεχνικής προετοιμασίας του
ηθοποιού (training) μέθοδοι – εφαρμογές. Θεωρία και Πράξη.
5. Βασικές αρχές της σκηνικής παρουσίας. Σιωπηλή παρουσία και αντίδραση στα ερεθίσματα. Η λεκτική απεύθυνση.
6. Ασκήσεις εμπιστοσύνης.
7. Ασκήσεις ενεργοποίησης των αισθήσεων στη σκηνική συνθήκη του εδώ και τώρα: Παιδαγωγικές εφαρμογές.
8. Ο ηθοποιός και το κείμενο:
Θεωρία και Πράξη. Το κινηματογραφικό
πορτρέτο και η
«μικροφυσιογνωμία»
9. Ο ηθοποιός και το
κείμενο: Θεωρία και Πράξη. Η «λεκτική δράση» επί σκηνής.
10. Ασκήσεις ανάγνωσης και διαχείρισης του σκηνικού λόγου.
11. Ασκήσεις αφήγησης ενός μη θεατρικού κειμένου.
12. Το τραγούδι ως συμπυκνωμένο συναίσθημα.
13. Το τραγούδι, ως συμπυκνωμένο
συναίσθημα - ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
-
Δραστηριότητα
Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
Καλλιτεχνικό εργαστήριο
44
Καλλιτεχνική δημιουργία - πρόβες προετοιμασίας ανάμεσα στα μαθήματα
52
Θεωρητική διδασκαλία
21
Σύνολο Μαθήματος
125
- ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ
-
Ο τελικός βαθμός αξιολόγησης προκύπτει από συνδυασμό της επίδοσης στη γραπτή εξέταση και τις σκηνικές εφαρμογές (50% το καθένα).
1. Τελική ατομική και ομαδική παρουσίαση με τη μορφή
πρακτικών σκηνικών εφαρμογών.
Η αξιολόγηση είναι ατομική και εξετάζει το βαθμό πληρότητας της καλλιτεχνικής κατάρτισης του φοιτητή βάσει των παρακάτω κριτηρίων:
1. Διαθεσιμότητα και εργατικότητα κατά τις πρόβες προετοιμασίας
2. Ικανότητα αφομοίωσης σκηνικών οδηγιών
3. Σκηνική διαχείριση λογοτεχνικού κειμένου
4. Σκηνικά αντανακλαστικά επικοινωνίας
5. Σκηνική διαχείριση συναισθηματικού φορτίου μέσω της ερμηνείας ενός τραγουδιού.
Στα καλλιτεχνικά μαθήματα, ειδικά στους τομείς της Υποκριτικής και της Σκηνοθεσίας, τα κριτήρια αξιολόγησης τα κριτήρια εμπεριέχουν πάντοτε ένα βαθμό υποκειμενισμού. Για να αποφευχθεί ο κίνδυνος αδικιών ή έντονου υποκειμενισμού, οι αξιολογήσεις και οι παρατηρήσεις γίνονται δημόσια κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Επίσης, στην αρχή του εξαμήνου οι φοιτητές πληροφορούνται τα ειδικά κριτήρια αξιολόγησης που ισχύουν για το συγκεκριμένο μάθημα.
2. Γραπτή εξέταση κατά την οποία αξιολογείται η θεωρητική κατάρτιση των φοιτητών πάνω σε βασικές αρχές της θεωρίας της Υποκριτικής τέχνης οι οποίες διδάχθηκαν στο μάθημα και περιέχονται στην προτεινόμενη βιβλιογραφία. Η εξεταστέα ύλη του μαθήματος γνωστοποιείται στους φοιτητές εγκαίρως.
Τα κριτήρια αξιολόγησης είναι προσβάσιμα από τους φοιτητές στο:
https://eclass.uop.gr/modules/course_description/index.php?course
=TS353
- ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
-
● Barba, E. & Savarese. N, Η Μυστική Τέχνη του Ηθοποιού, Αθήνα, Κοαν, 2008.
● Braun, Ed. (2016) Meyerhold on Theater. London: Methuen.
● Dusigne, J-F. (2002). Από το Θέατρο Τέχνης στην τέχνη του θεάτρου. Επιλογή και απόδοση: Μάγια Λυμπεροπούλου. Πάτρα: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Πάτρας.
● Novarina Valere, Γράμμα στους ηθοποιούς υπέρ Λουί Ντε Φινές, (μτφ. Βασίλης παπαβασιλείου, Αθήνα, Άγρα, 2003.
● Pezin Patrick (ed), Le livre des exercises a l’usage des acteurs, Saussan, L’ Entretemps, 2002.
● Αδάμου Χριστίνα (επιμ.), Ο ηθοποιός ανάμεσα στη σκηνή και την οθόνη, Αθήνα, Καστανιώτης, 2008.
● Λεκόκ Ζακ, Το ποιητικό σώμα, Αθήνα, Κοάν, 2005.
● Λεοντάρης Γιάννης, Ναρκοπέδια της ανάγνωσης: όψεις της αναγνωστικής περιπέτειας στη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο και τη θεατρική παράσταση, Αθήνα, Ύψιλον/Βιβλία, 2021.
● Μάμετ Ντέιβιντ, Προς τον ηθοποιό: αλήθειες και ψέματα, συμβουλές και αποτροπές, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη, 2001.
● Μέγιερχολντ, Β. Ε. (1982). Κείμενα για το θέατρο (μετάφραση, επιμέλεια: Αντώνης Βογιάζος). Αθήνα: Ιθάκη.
● Μουρ Σόνια, Το σύστημα Στανισλάβσκι: η επαγγελματική εκπαίδευση ενός ηθοποιού, (μτφ. Ανδρέας
Τσάκας), Αθήνα, Παρασκήνιο, 2001.
● Μπάρμπα Εουτζένιο, Το χάρτινο κανό: ένας οδηγός προς την θεατρική ανθρωπολογία, (μτφ. Κωνσταντίνος Θέμελης), Αθηνα, Δωδώνη, 2008.
● Μπρουκ, Πίτερ, Η ανοιχτή πόρτα. Σκέψεις πάνω στην τέχνη του θεάτρου (μτφ. Μαρία Φραγκουλάκη), Αθήνα, Κοάν, 2007.
● Ντιντερό Ντενί, Το παράδοξο με τον ηθοποιό, Πρόλογος Βασίλης Παπαβασιλείου, (µτφ. Αιµίλιος Βέξης), Αθήνα, Πόλις, 1995.
● Όιντα Γιόσι, Ο ακυβέρνητος ηθοποιός, (Πρόλογος Πήτερ Μπρουκ, μτφ Ελένη Παπαχριστοπούλου, Θοδωρής Τσαπακίδης), Αθήνα, Κοάν, 2001
● Στανισλάβσκι Κονσταντίν, Ένας ηθοποιός δημιουργείται, Αθήνα, Δαμιανός, 2013● Γιάννης Λεοντάρης, Κάτοικοι της σκηνής: λεκτικές δράσεις και άλλα εργαλεία ηθοποιών, Αθήνα, ύψιλον/βιβλία, 2024.
- URL ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ECLASS